Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest poświęcony żołnierzom podziemia antykomunistycznego walczącym z totalitarnym reżimem powojennej Polski. Data tego święta nawiązuje do wykonania wyroku śmierci 1 marca 1951 roku na przywódcach IV Zarządu Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, zbrojnej organizacji niepodległościowej. W poniedziałek (01.03) w godzinach porannych marszałek Artur Kosicki odda hołd Żołnierzom Niezłomnym składając kwiaty i wieńce w miejscach pamięci.

W latach 40. i 50. w sali kina „Ton” w Białymstoku odbywały się procesy pokazowe żołnierzy Polski Podziemnej walczących z narzuconą Polsce siłą – komunistyczną władzą. W wielu spośród wydanych wyroków zasądzono karę śmierci. Tak działo się, gdy w lipcu 1946 roku odbywał się tam proces 24 członków Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, z zastępcą komendanta Okręgu WiN Białystok, ppłk. Aleksandrem Rybnikiem „Jerzym” na czele. Zapadło wówczas 7 wyroków śmierci.

We wrześniu 1949 roku sądzono w tym miejscu dowódców Pogotowia Akcji Specjalnej Okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Białystok – kpt. Romualda Rajsa „Burego” i ppor. Kazimierza Chmielowskiego „Rekina”. Również oni obaj zostali skazani w tzw. pokazowym procesie przez komunistyczny sąd na karę śmierci.

Tablica upamiętniająca skazywanie na śmierć w sali kina „Ton” wszystkich żołnierzy Polski Podziemnej została odsłonięta we wrześniu 1989 roku. Jej inicjatorem i fundatorem było NSZZ „Solidarność”.

Tablica na budynku Sądu Apelacyjnego

Tablica upamiętnia miejsce uświęcone krwią polskich patriotów. W latach: 1939 – 1941 oraz 1944 – 1945 mieścił się tam sowiecki NKWD. Następnie, do 1952 roku była to siedziba Urzędu Bezpieczeństwa, organu bezpieki Polski Ludowej.

W tym budynku przy ul. Mickiewicza 5 poddawano brutalnym przesłuchaniom i śledztwu wielu Polaków. Byli wśród nich nie tylko żołnierze podziemia niepodległościowego, ale także zwykli obywatele objęci różnymi formami represji ze strony komunistycznej władzy. Podczas przesłuchań wiele osób straciło życie na skutek stosowania tortur. W piwnicy obiektu, w pomieszczeniu magazynowym, gdzie znajdowała się jedna z cel aresztu, zachowały się jeszcze napisy osób więzionych tam w latach 40. i 50.

Inskrypcja na tablicy określa budynek jako miejsce przesłuchań i kaźni Polaków.